Fotoalbum ‘Costa Rica 2021 – Caño negro’ weergeven
In de Noordelijke Laaglanden bij de grens met Nicaragua bevindt zich ‘Refugio Natural de Vida Silvestre Caño Negro’; een van dé belangrijkste wetlands van het Amerikaanse continent. Het ongeveer 10.000 ha grote gebied (half de provincie Limburg) is voor veel vogels een broedplaats, maar ook een belangrijk overwinteringsgebied en rustplaats voor trekvogels die migreren tussen Noord- en Zuid-Amerika. Kortom een écht vogelparadijs én dit is onze volgende bestemming.
Vanuit Santa Elena rijden we eerst een heel tijdje parallel aan de ‘Laguna de Arenal’. Dit stuwmeer is ontstaan nadat men in 1973 een 88 m lange en 58 m hoge dam heeft gebouwd, daar waar de Río Arenal door een steile kloof naar beneden stroomde. Het is het grootste meer van Costa Rica met een lengte van 32 km bij een maximale breedte van 5 km en bedient de grootste hydro-elektrische centrale van het land. Over het water waait constant een stevige wind vanuit de Caraïbische Zee. Vandaar dat men in de buurt een groot windmolenpark met meer dan 100 molens heeft gebouwd. Costa Rica is dan ook wereldwijd koploper wat betreft duurzame energie en wil als eerste land ter wereld klimaatneutraal worden. Dat zou in 2022 al kunnen lukken want door het berglandschap met vulkanen is duurzame energie uit waterkracht, geothermie en wind vrij gemakkelijk en goedkoop te realiseren. Al drie jaar op rij heeft men de prijs die de burgers voor hun elektriciteit betalen verlaagd.
Het noordelijke deel van Costa Rica is overwegend vlak. Midden in het uitgestrekte moerasland ligt de ‘Laguna Caño Negro’, een meer waarin het water terecht komt dat van Cordillera de Tilarán, de centrale bergkam afstroomt. Het gebied kent een vochtig tropisch klimaat met een bijna constante temperatuur tussen 25°C en 30°C én heeft 2 seizoenen: het droge seizoen, van december tot april en het regenseizoen, van mei tot november. Vanaf de maand mei komt er heel veel water uit de bergen en loopt de ‘Laguna Caño Negro’ over en treedt de Río Frío, die ontspringt in het Tilarán-gebergte en uitmondt in het meer van Nicaragua, buiten zijn oevers. Ongeveer alles staat dan onder water en er vormen zich grote tijdelijke lagunes. In het droge seizoen veranderen deze in moddervlakten. Het water stroomt dan kriskras in geultjes en kanaaltjes terug naar de lagune en de rivier. In dit waterrijke gebied leven heel vele vogelsoorten, maar ook kaaimannen, leguanen en apen.
Vanaf Colonia Puntarenas (bij Upala) hobbelen we een uur lang over een leemachtige grindbaan naar het 25 km verder gelegen Caño Negro, het enige dorp in het reservaat. Achtereenvolgens passeren we langs maniok of yuca-, suikerriet-, ananas- en papajaplantages en vlakbij het dorp zijn er enkele veebedrijven.
Het reservaat van Caño Negro is enkel per boot toegankelijk via de Río Frío. Wij hebben een arrangement geboekt met 3 boottochten en een nachtwandeling.
Het is middag als we aankomen bij Hotel de Campo, dat direct aan een tijdelijke lagune ligt. De bungalows liggen verspreid in een botanische tuin met grote bomen, heel wat lokale fruitbomen, medicinale planten, diverse houtsoorten en sierplanten. Vanaf het terras voor het huisje hebben we zicht op de mooie lagune en zien we o.a. enkele soorten tangaren, suikervogels, grote kiskadie, geelwangamazones en toviparkieten die komen eten van de vruchten.
In de namiddag wandelen we naar de aanlegsteiger in het dorp. We zien onderweg enkele zwarte gieren, veel roodkopgieren (kalkoengieren) en een witbuikbosral. Er zijn in het dorp 2 aanlegsteigers, één aan de tijdelijke lagune, enkel te gebruiken in het regenseizoen, en de tweede iets verder aan de Río Frío zelf. Aan de eerste zitten enkele bootsmannen te wachten op klanten. De meeste bezoekers komen naar hier om te vissen op snoek, machaca (Brycon costaricensis – uit de familie van de piranha’s) en tarpons. Vooral de tarpon staat hoog op de verlanglijst van sportvissers. Caño Negro is een van de weinige plaatsen ter wereld waar hij in zoet water kan worden gevangen. Deze krachtige zilvergrijze roofvis die naast kieuwen ook longen heeft, kan tot 2,5 m worden en tot 150 kg wegen. Voor menig sportvisser dé ultieme uitdaging door de enorme kracht waarmee ze zich verzetten en hun indrukwekkende uithoudingsvermogen. Beroepsvissers zijn daarentegen niet geïnteresseerd in tarpons. Het visvlees is doorzeefd met vlijmscherpe graatjes en bovendien extreem zout van smaak.
Bij de steiger ligt een brilkaaiman met opengesperde muil vol scherpe tanden te zonnen. Die Nederlandstalige naam kregen ze door de benige rand rond de ogen die op een brilletje lijkt. Mannetjes worden ongeveer twee tot tweeëneenhalve meter lang, dus een stuk kleiner dan de grote Amerikaanse krokodillen. De kaaimannen zijn voor de mens relatief ongevaarlijk. Locals gaan zelfs zwemmen in hun buurt, want aanvallen doen ze haast nooit. Ze doen zich liever tegoed aan vissen, watervogels, hagedissen, schildpadden en slangen.
Opvallend zijn de kleine kuddes loslopende koeien. Het zijn Indische runderen (met een typische bult en slappe, erg grote afhangende oren) die rondstruinen en in de berm staan te grazen. Deze koeienvariëteit is goed aangepast om in een zwoel tropisch klimaat te leven. Ze verdragen de hitte zonder problemen doordat ze veel zweetklieren hebben zowel op de oren als op de huid. Economisch gezien zijn ze minder interessant: ze geven weinig melk van middelmatige kwaliteit en ook de vleeskwaliteit is ondermaats.
Om kwart na 5, de zon komt net op, zijn we al aan de steiger en varen we samen met Andrea, de manager van het hotel, stroomopwaarts over de Río Frío en dan door de kanalen naar de eerste lagunes. Er hangt nog een beetje nevel, maar al snel glinsteren de eerste zonnestralen in het water. Wat een mooi landschap! We varen voorbij aan enkele kaaimannen die op de oever liggen en zien zowel koeien als een kudde paarden op een hoger gelegen grasland staan. Bij de koeien zien wij Nicaraguaanse troepialen, een vogelsoort die enkel hier en rond het meer van Nicaragua voorkomt. Aan de oever en in de bomen zitten de eerste vogels al te poseren: Amazoneijsvogel, mangrove zwaluw, Bigua-aalscholver, grote zilverreiger, groene reiger, Amerikaanse slangenhalsvogel, ….
Jacana’s worden soms ook “waterkip” of “Mexicaanse kip” genoemd vanwege hun vage gelijkenis met een kip, ze hebben hele lange tenen, waardoor ze gemakkelijk over de drijvende waterplanten kunnen lopen.
We varen via enkele kanalen naar een zeer grote lagune die gedeeltelijk aan het opdrogen is tot een grote slijkvlakte. Al van ver zien we een moerasbuizerd zitten. Door het ondiepe water kunnen wij niet dichtbij komen. Deze buizerd (een doelsoort van vele Amerikaanse vogelaars) is overwegend kaneelkleurig, heeft een zwarte kraag en een bleke kop. Het is een echte viseter met grote klauwen met scherpe uitsteeksels waarmee hij de glibberige vissen goed kan vasthouden.
Daar waar het water wat minder diep is staan ontzettend veel reigerachtigen, ibissen en andere vogels te vissen. We zien hier ook 2 rode lepelaars, die helaas heel snel opvliegen. Jawel, rode lepelaars; het is eens wat anders dan roze flamingo’s! Dit is hun favoriete leefgebied, ze komen vissen in het slib en het ondiepe water. Ze broeden in de mangrove.
De mooie waarnemingen blijven zich opstapelen: we zien een wijfje van de kleine fuutkoet en er vliegen 4 soorten ijsvogels: de Amerikaanse reuzenijsvogel, Amazoneijsvogel, de groene ijsvogel en de groene dwergijsvogel,
Enkele epauletspreeuwen zitten te zingen in de struiken. Het zijn eigenlijk geen spreeuwen maar troepialen. Zij werden spreeuwen genoemd omwille hun zwarte glanzende veren. Daarnaast heeft het mannetje rode vleugelvlekken die omgeven zijn door kleine geel-witte strepen. Bij het zingen spreiden de mannetjes de vleugels waardoor de kleurige vleugelvlekken goed te zien zijn.
Heldergroene kroonbasilisken liggen in het ondiepe water en op de modder en zetten het op een lopen als we in de buurt komen. Ze bewegen hun poten zo snel dat ze voor even over het water kunnen lopen. Hoog in de bomen liggen tal van groene leguanen te zonnebaden in de ochtendzon. Volwassen dieren kunnen tot 2 m lang worden. Ze hebben werkelijk moeite moeten doen om over de dunne takken tot boven te klimmen. Ze kunnen variëren in kleur tussen grijsgroen en fel oranje in de paartijd. Als we verder varen horen we plots een hevige plons; een van hen heeft zich in het water laten vallen. Leguanen kunnen zich trouwens ook zonder problemen vanop hoogte gewoon op de grond laten vallen.
In de verte, net voor een bosrand staat een van de grootste vogels van Amerika: de jabiroe of reuzenooievaar. Na wat manoeuvreren kan de boot iets dichterbij komen, maar het blijft toch nog ver. Deze 1,20 m grote witte vogel heeft een kale zwarte kop, met een iets naar boven gerichte zware zwarte snavel en een opvallend rode keel en nek. Jabiroes leven in de buurt van lagunes en rivieren, voeden zich met vissen, weekdieren en amfibieën en af en toe een klein zoogdier of reptiel. De koppeltjes blijven samen voor het leven. Elk jaar keren ze terug naar hun enorme nest ergens in de hoogste boom van de omgeving.
De tijd vliegt. Na 4 uur zijn we terug bij de steiger, tijd voor het ontbijt. Wij hangen wat rond in de tuin en gaan lunchen. Wat is het heerlijk om na onze middagwandeling in het zwembad te springen om wat af te koelen.
Om 16 uur is het tijd voor onze 2de excursie. Deze keer varen we stroomafwaarts naar het ‘bos van Caño Negro’. De begroeiing van het bos bestaat uit grasgebieden en tropisch bos dat in de natte periode overstroomd wordt. Tussen de relatief lage bomen springen de forse palmbomen in het oog.
In Caño Negro valt het hele jaar door regen. Eerst vallen er enkele druppels, maar dan valt het water met bakken uit de lucht. We stoppen en leggen aan bij de oever, meestal duren de buien niet lang. Na een dik half uur varen we toch terug naar de aanlegsteiger. We kunnen de tour, als gepland niet afwerken. Pura Vida! dan zullen wij morgenochtend maar opnieuw proberen.
FebaLide 